Wczoraj w Warszawie dobiegła końca konferencja pn. „Pierwszeństwo dla ofiar"

Za organizację konferencji odpowiadało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przy wsparciu warszawskiego biura Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji. W wydarzeniu wzięło udział ponad 200 ekspertów (przedstawicieli administracji, organizacji pozarządowych i organizacji międzynarodowych) pochodzących z blisko 30 państw – zarówno z krajów pochodzenia, krajów tranzytu, jak i krajów docelowych ofiar handlu ludźmi.

Konferencja została zorganizowana dzięki wsparciu z Funduszu Współpracy Bilateralnej Norweskiego Mechanizmu Finansowego w partnerstwie z rządami Islandii, Lichtensteinu i Norwegii, Radą Europy oraz Międzynarodową Organizacją ds. Migracji. Konferencja miała na celu wymianę doświadczeń, poglądów i pomysłów dotyczących realizacji praw ofiar handlu ludźmi. Obrady ekspertów koncentrowały się na czterech obszarach:

• identyfikacja ofiar handlu ludźmi ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania do pracy przymusowej;
• zadośćuczynienie i kompensata;
• standardy bezpiecznego zakwaterowania ofiar handlu ludźmi;
• zapewnienie rehabilitacji ofiar i bezpiecznego powrotu.

Asumptem do zorganizowania wydarzenia były prace nad raportem grupy ekspertów Rady Europy – GRETA dotyczącym implementacji przez Polskę Konwencji w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi. Akt ten określa znaczenie poszanowania praw ofiar, podkreślając szczególne znaczenie pomocy bezpośredniej, bezpiecznego zakwaterowania, rekompensaty, zadośćuczynienia i integracji. Raport przyniósł generalnie pozytywną ocenę podejmowanych przez Polskę od 2003 starań na rzecz ochrony ofiar i ich praw.

W przemówieniu otwierającym konferencję, Pan Piotr Stachańczyk - Sekretarz Stanu w MSW podkreślił, że „jest litera Konwencji i jest jej duch, do którego można odnieść hasło konferencji – Pierwszeństwo dla ofiar”. Pan Piotr Stachańczyk wskazał również, iż „wierność duchowi Konwencji oznacza konieczność nieustawania w wysiłku na rzecz doskonalenia instrumentów prawnych i praktyk, które służyć mają ochronie godności i praw ofiar”.

Pani Marja Ruotanen z Rady Europy skierowała do Ministra Spraw Wewnętrznych podziękowania za możliwość utworzenia wspólnej platformy mającej na celu zwiększenie społecznej świadomości na temat zjawiska handlu ludźmi oraz budowania dobrych praktyk w tym zakresie. Pani Routanen przypomniała również, że „odpowiedzialność za identyfikację ofiar leży po stronie państwa, tak jak zostało to określone w art. 10 Konwencji Rady Europy”. Opisując historię 10-letniej pakistańskiej dziewczyny zmuszanej do pracy i wykorzystywanej seksualnie w latach 90-tych w Wielkiej Brytanii, podkreśliła również rolę identyfikacji ofiar, jako procesu współpracy między władzami i odpowiednimi organizacjami udzielającymi pomocy ofiarom. „Wówczas nikt nie traktował tej dziewczyny jak ofiarę handlu ludźmi. Niestety jej historia nie jest odosobniona” – powiedziała.

Obraz zjawiska handlu ludźmi zmienił się znacząco w porównaniu z latami 90-tymi XX wieku. Obecnie coraz większe znaczenie w zwalczaniu handlu ludźmi zajmuje kwestia wykorzystania do pracy przymusowej. Na rosnące zjawisko wyzysku w pracy uwagę zwrócił m.in. Pan Bernd Hemingway z Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM). „W ostatnim czasie  mówimy coraz częściej o handlu ludźmi do pracy przymusowej (…) Niespotykanym było jak dotąd, by w schronisku dla ofiar w Antwerpii przebywało więcej mężczyzn niż kobiet” – powiedział Pan Hemingway. Należy bowiem wskazać, że to właśnie handel ludźmi do pracy przymusowej stanowi dominującą formę wykorzystania wśród męskich ofiar. Międzynarodowa Organizacja Pracy w raporcie z 2012 roku, szacuje liczbę ofiar na 1,5 miliona w gospodarkach rozwiniętych i UE oraz na 1,6 miliona w krajach Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej poza UE, a także krajach WNP.

„Zanim będziemy mogli umieścić ofiarę na pierwszym miejscu musimy najpierw ją zobaczyć” – powiedziała Pani Teresa Albano z Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). Uczestnicy spotkania wskazywali niejednokrotnie, że by urzeczywistnić ten cel, władze muszą posiadać przeszkolony personel posiadający kwalifikacje do identyfikacji ofiar. Jak słusznie zauważył Pan Minister Stachańczyk „identyfikacja ofiar, mimo nieustannie podejmowanych wysiłków by ją doskonalić i czynić efektywniejszą, jest i pozostanie (…) wyzwaniem, choćby ze względu na coraz to nowsze sposoby wykorzystania ofiar”.

Finansowanie – Fundusze norweskie i EOG

Poprzez fundusze norweskie i EOG, rządy Islandii, Lichtensteinu i Norwegii przyczyniają się do zredukowania różnic gospodarczych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz wzmacniają dwustronne relacje 16 krajów Europy Środkowej i Południowej: Bułgarii, Republiki Czeskiej, Chorwacji, Cypru, Estonii, Grecji, Hiszpanii, Litwy, Łotwy, Malty, Polski, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii i Węgier. Na realizację tych celów w latach 2009-2014 przeznaczono blisko 1,8 mld euro. Jak wskazała Pani Ingvild Næss Stub – Sekretarz Stanu Ministerstwa ds. UE i EOG w Norwegii – „Polska jest jednym z głównych beneficjentów funduszy norweskich”. Priorytetem funduszu pozostają działania na rzecz zwalczania handlu ludźmi i ochrony ofiar tego przestępstwa realizowane w Bułgarii, Republice Czeskiej, Estonii, Litwie, Polsce i Rumunii. Finansowanie dostępne jest zarówno dla instytucji publicznych, prywatnych, jak i organizacji pozarządowych.

Opracowanie i zdjęcia: adabrowska, MSW

Tagi: konferencja, Piotr Stachańczyk, fundusze norweskie, MSW, IOM